5 november 2021

Moeder worden in een lesbische relatie

Wanneer een man en een vrouw getrouwd zijn en samen een kind krijgen, worden zowel de man als de vrouw van rechtswege (lees: automatisch) juridisch ouder. Voor een lesbisch stel gaat dit helaas niet zo gemakkelijk.

Er bestaan verschillende manieren voor lesbische stellen om juridisch ouder te worden, die stuk voor stuk hun voor- en nadelen hebben. Het is daarom van belang om voor de bevalling en soms zelfs al vóór de conceptie na te denken over de manier waarop u het moederschap juridisch wilt regelen.

Moeder en meemoeder

De wet kent twee verschillende moeders: de moeder en de meemoeder. De vrouw die het kind baart is juridisch gezien de moeder. Deze vrouw wordt van rechtswege juridisch moeder op het moment dat het kind geboren wordt. De vrouw met wie zij een relatie heeft wordt de meemoeder genoemd. Voor haar zijn er drie verschillende mogelijkheden om moeder te worden, waartussen een keuze moet worden gemaakt.

Drie verschillende mogelijkheden

Ouderschap van rechtswege

De eerste mogelijkheid voor de meemoeder om juridisch moeder te worden is het ouderschap van rechtswege. Om als meemoeder van rechtswege moeder te worden, moet wel aan twee voorwaarden zijn voldaan. Allereerst moet het kind zijn verwekt door kunstmatige donorbevruchting met behulp van een professional. Ten tweede moet gebruik zijn gemaakt van het zaad van een onbekende donor. Als u liever gebruikt maakt van een bekende donor of de bevruchting thuis wil doen, kan de meemoeder dus niet van rechtswege moeder worden. In dat geval zult u moeten kiezen voor erkenning of partneradoptie.

Het is lastig om dit soort moederschap later aan te tasten aangezien de meemoeder meestal heeft ingestemd met kunstmatige donorbevruchting. Ook wanneer er later onenigheid ontstaat tussen de ouders is de kans dat de meemoeder gewoon juridisch moeder kan blijven dus erg groot.

Erkenning

De tweede mogelijkheid om juridisch moederschap te verkrijgen voor de meemoeder is het kind erkennen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Dit is kosteloos en kan zelfs al tijdens de zwangerschap. Hieraan zijn echter wel twee nadelen verbonden. Ten eerste kan het zo zijn dat de meemoeder in het buitenland niet wordt gezien als juridisch ouder wanneer dat land lesbische relaties niet erkent. Hierdoor heeft de meemoeder in dat land minder rechten wanneer het over haar kind gaat. Ten tweede kan erkenning gemakkelijker worden aangetast dan de andere ouderschapsvormen. Het kind kan de erkenning namelijk laten vernietigen op de grond dat de meemoeder niet zijn of haar biologische ouder is. De meemoeder is vervolgens geen ouder meer en verliest daarmee veel rechten. Erkenning kan dus een risico vormen als de band tussen de meemoeder en het kind verslechtert. Als dit u overkomt, kunt u een familierecht advocaat vragen om u bij te staan.

Partneradoptie

De twee nadelen van erkenning bestaan niet bij de laatste mogelijkheid om juridisch moederschap te verkrijgen, de adoptie (ook wel partneradoptie). Adoptie wordt altijd erkend in het buitenland en is erg lastig om aan te tasten. Adoptie moet door de rechter worden toegewezen, waardoor het verstandig is om u door een familierecht advocaat bij te laten staan.

Houd er rekening mee dat u op tijd de keuze maakt tussen erkenning en partneradoptie. De rechtbank Overijssel heeft in 2016 immers aangegeven dat adoptie niet meer mogelijk is als de meemoeder het kind al heeft erkend. Het is daarom verstandig om de voor- en nadelen van alle mogelijkheden goed af te wegen voordat een keuze wordt gemaakt.

Mocht u vragen hebben die betrekking hebben tot het juridische moederschap bij een lesbische relatie, dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met Meester in Recht. Wij adviseren u graag.